Nằm ở dưới chân núi Gia Long, nơi có điều kiện khí hậu mát mẻ, thôn Lùng Cháng được phủ lên một màu vàng óng của những ruộng lúa Già Dui. Khi những tia nắng sớm mai làm khô giọt sương còn đọng trên cành lá, người dân trong thôn lại tất bật với công việc thu hoạch mùa vụ. Chị Sùng Thị Mẩy cho biết: Thôn Lùng Cháng có khoảng hơn 100 hộ dân, chủ yếu đồng bào dân tộc Nùng. Người dân trong thôn đoàn kết, giúp đỡ nhau trong từng công việc. Cứ đến mùa thu hoạch lúa, ruộng của nhà nào chín trước thì các hộ dân lại chung tay để hỗ trợ gia đình. Việc “đổi công” đã trở thành thông lệ từ lâu, nhờ đó giúp cho việc thu hoạch mùa màng được nhanh hơn và tăng thêm tình đoàn kết trong cộng đồng dân cư.

Năm nay, do thời tiết thuận lợi, ít sâu bệnh gây hại nên lúa Già Dui ở Lùng Cháng cho năng suất cao hơn so với năm trước. Theo người dân trong thôn, dựa trên thực tế quan sát của bông lúa và hạt lúa thì ước năng suất đạt khoảng 55 - 56 tạ/ha. Hiện tại, những thửa ruộng bậc thang đã ngả vàng trên các sườn núi. Vào thời điểm này, người dân tranh thủ trời nắng tích cực ra đồng để gặt và tuốt lúa tại ruộng sau đó mang về nhà. Hòa chung tiếng nói cười và vạt áo thẫm đấm mồ hôi, những bàn tay của người phụ nữ người Nùng thoăn thoắt gặt lúa, dưới con đường những chàng trai nhanh chóng vận chuyển từng bao tải đầy lúa về nhà để phơi khô. Anh Sùng Văn Tâm chia sẻ: Lúa Già Dui sau khi thu hoạch sẽ được tập kết về nhà để thuận lợi bảo quản. Việc phơi nắng cho lúa cũng ảnh hưởng nhiều đến công tác bảo quản và chất lượng của gạo. Nếu phơi không đủ nắng thì hạt lúa có thể nảy mầm hoặc bị mốc, làm cho chất lượng gạo sẽ không đạt theo yêu cầu. Vụ Mùa này, dự kiến gia đình anh Tâm sẽ thu hoạch được gần 4 tấn lúa và là một trong những gia đình có diện tích trồng lúa Già Dui nhiều nhất trong xã.

Theo số liệu thống kê của UBND xã Thèn Phàng, vụ Mùa năm nay toàn xã có 322ha lúa, trong đó lúa Già Dui có 150ha, riêng thôn Lùng Cháng có 115ha. Cây lúa Già Dui đã gắn liền với đời sống của người dân Lùng Cháng. Từ trước đến nay, khi nói đến gạo Già Dui là nhiều người sẽ nghĩ ngay đến thôn Lùng Cháng, xã Thèn Phàng. Bởi theo người dân địa phương chia sẻ, mặc dù có rất nhiều nơi trồng lúa Già Dui có thể năng suất vẫn đạt nhưng chất lượng gạo sẽ không bằng được khi trồng tại thôn. Nguyên nhân có thể do điều kiện tự nhiên, thổ nhưỡng ở Lùng Cháng thích hợp với giống lúa này, ngoài ra việc canh tác hoàn toàn bằng phương pháp hữu cơ và sử dụng nguồn nước tự nhiên từ trong núi để phục vụ gieo cấy cũng đã tạo nên sự khác biệt của Già Dui Lùng Cháng. Mặt khác, để nâng cao chất lượng sản phẩm, những năm qua huyện Xín Mần đã triển khai nhiều biện pháp phục tráng giống lúa và áp dụng khoa học kỹ thuật vào quy trình sản xuất, chế biến.

Nếu thời tiết thuận lợi, sau khoảng 1 tuần người dân sẽ thu hoạch hết số diện tích lúa Già Dui. Những bông lúa trĩu nặng, từng hạt lúa to, tròn, mang lại tín hiệu mùa vụ bội thu trên vùng đất Thèn Phàng./.